Quảng Ninh phát triển kinh tế di sản, công nghiệp văn hoá: Góc nhìn từ Yên Tử

Yên Tử - Điểm nhấn kinh tế di sản, công nghiệp văn hoá của Quảng Ninh

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới (ngày 12/7/2025) đã mở ra bước ngoặt phát triển mới cho vùng đất Yên Tử – nay là phường Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh. Với diện tích trên 113 km2 và dân số gần 39.000 người; cùng nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, cùng không gian phát triển mới, Yên Tử được Quảng Ninh xác định là một động lực tăng trưởng kinh tế mới phía Tây của tỉnh.

Ngay khi vừa được thành lập từ việc sáp nhập ba đơn vị hành chính cũ, phường Yên Tử đã được tỉnh Quảng Ninh giao nhiệm vụ xây dựng mô hình phát triển bền vững, đặc trưng, gắn chặt giữa bảo tồn với phát huy giá trị di sản. Không gian du lịch – nghỉ dưỡng 5 sao Legacy Yên Tử MGallery, chuỗi hoạt động thiền, lễ hội văn hóa truyền thống cùng mô hình du lịch tâm linh do Công ty CP Phát triển Tùng Lâm đầu tư đã đưa Yên Tử trở thành trung tâm trải nghiệm văn hóa có tầm ảnh hưởng quốc gia. Thêm vào đó, khi tuyến đường sắt Hà Nội – Quảng Ninh được phê duyệt, với một trong các điểm dừng là ga Yên Tử, không gian phát triển của địa phương sẽ được mở rộng, nâng cao khả năng liên kết vùng và thu hút dòng khách chất lượng cao từ thủ đô, khu vực phía Bắc và quốc tế.

Phát biểu tại Đại hội Đảng bộ phường lần thứ I, Phó Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Vũ Quyết Tiến chỉ đạo: “Yên Tử cần tạo bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội với phương châm: Tự hào về di sản - Sống cùng di sản - Làm giàu từ di sản”, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu cụ thể hóa Nghị quyết thành chương trình hành động cụ thể, huy động và sử dụng hiệu quả huy động mọi nguồn lực xã hội.

Sống cùng di sản và làm giàu từ di sản

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Yên Tử lần thứ I xác định mục tiêu tăng trưởng giá trị sản phẩm hàng năm trên 16%, tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng trung bình 10% mỗi năm, thu nhập bình quân đạt 100 triệu đồng/người/năm. Đây là những mục tiêu đặt ra khá cao thể hiện quyết tâm chính trị và khát vọng phát triển của địa phương trong bối cảnh mới.

Đồng thời, phường Yên Tử cũng xác định một trong ba khâu đột phá của nhiệm kỳ 2025 - 2030 là: “Bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống gắn với xây dựng, phát triển công nghiệp văn hóa, kinh tế di sản”.

Đây không phải là khẩu hiệu, mà đang được cụ thể hóa bằng hàng loạt nhiệm vụ, giải pháp cụ thể như đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực dịch vụ, du lịch, số hóa di sản, nghiên cứu xây dựng bảo tàng số bảo tồn giá trị văn hóa di sản; phát triển chuỗi sản phẩm văn hóa bản địa như nghệ thuật dân gian, thực dưỡng, mỹ nghệ truyền thống gắn với không gian sống của cộng đồng Dao Thanh Y. Địa phương cũng đang hình thành các tuyến kết nối giữa Yên Tử với hồ Yên Trung, suối Khe Song, thác Bạc, đền Hang Son và khu di tích lịch sử Trung đoàn 5…; tăng cường hợp tác quốc tế sâu rộng để kết nối “từ di sản tới di sản”, tạo thành chuỗi các hoạt động nghiên cứu khoa học, lễ hội, quảng bá tương xứng với tầm vóc Di sản Văn hoá Thế giới.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Lê Trọng Thanh, Phó Giám đốc Công ty CP Phát triển Tùng Lâm rất đồng tình quan điểm: “Qua di sản làm ra kinh tế, qua kinh tế bảo tồn phát huy giá trị di sản”. Ông Thanh cho biết: “Những năm qua là gian đoạn rất khó khăn của Tùng Lâm do đại dịch, do chi phí đầu tư ban đầu lớn...nhưng chúng tôi luôn nhìn thấy con đường đi của mình là đúng, là hợp với xu thế của thế giới đó là du lịch xanh, du lịch văn hóa tâm linh, du lịch Welness, du lịch Retreat, ẩm thực thực dưỡng...”.

Đặc biệt, để cụ thể hóa định hướng “du lịch bốn mùa” của tỉnh Quảng Ninh, từ năm 2025, Yên Tử sẽ tổ chức thêm Lễ hội mùa Thu bên cạnh Lễ hội Xuân truyền thống, tạo chuỗi hoạt động trải nghiệm phong phú quanh năm cho du khách. Công tác quy hoạch tổng thể không gian phát triển mới cũng đang được gấp rút triển khai, bảo đảm phù hợp với tình hình mới gắn với định hướng chung của khu vực, đặc biệt là các phường Uông Bí, Vàng Danh, Hoàng Quế, Bình Khê, trên tinh thần gìn giữ tối đa bản sắc văn hóa và hệ sinh thái đặc trưng của khu vực.

Trong Nghị quyết Đại hội, phường Yên Tử đã xác định rõ lộ trình phát triển không đánh đổi môi trường, cảnh quan lấy kinh tế đơn thuần; không mở rộng công nghiệp đại trà, không phát triển công nghiệp trong không gian lõi di sản, mà tập trung phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, công nghệ cao, thân thiện môi trường tại khu vực phía Nam, nhất là khu vực nằm trong Khu kinh tế ven biển Quảng Yên. Song song đó, địa phương tập trung vào phát triển nông nghiệp sinh thái, lâm nghiệp bền vững, từng bước xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong đời sống và sản xuất.

Từ chỉ đạo của tỉnh đến hành động cụ thể của địa phương, Yên Tử đang cho thấy bước chuyển mình rõ rệt để trở thành hình mẫu cho phát triển kinh tế di sản - công nghiệp văn hóa không chỉ ở Quảng Ninh, mà cả khu vực phía Bắc.